-
1 кырыс
1. прил.1) суро́вый, круто́й, ре́зкий, стро́гий (характер, голос, человек)кырыс сүз — ре́зкое сло́во
кырыс кына кеше — дово́льно стро́гий челове́к
2) тру́дный, тяжёлый; неми́лостливый; немилосе́рдныйкырыс ел — голо́дный (полуголо́дный) год
кырыс чор — тру́дная эпо́ха
3) ди́кий, необъе́зженный ( о лошади)4) ди́кий, неосво́енный; суро́вый ( о природных условиях)кырыс яклар — суро́вые (ди́кие) края́
2. нареч.кырыс табигать — суро́вая приро́да
суро́во, стро́го, кру́то; су́хо, тре́бовательнокырыс кылана — ведёт себя́ (обраща́ется) кру́то
кырыс сөйли — говори́ть суро́во
кырыс карау — смотре́ть стро́го; смотре́ть ледяны́м взгля́дом
-
2 кырыс
1) дёрн; верхний слой почвы; тиэриллибит кырыс поднятая целина; 2) мездра; тирии кырыһа (или кырса) мездра кожи \# уу кырсынан по поверхности воды; над (самой) водой; уу кырсынан кус көтөр почти касаясь воды, летит утка; халлаан кырсынан высоко в нёбе. -
3 кырыс
kırıcı, hoyrat, incitici, kaba, nadan -
4 кырыс
пр1. суровый, строгий, резкий, крутой (о человеке) // резко, круто, строго2. необъезженный, дикий3. суровый (о природе) -
5 кырыс
rauh; roh; streng; hart; finster (Blick); unfolgsam (Pferd) -
6 кырыс
1. прил. 1) суровый, строгий, резкий, крутой, жёсткий (о человеке) // сурово, строго, резко, круто 2) суровый, трудный (для жизни) 3) необъезженный, дикий (о коне) -
7 кырыс тоту
держа́ть (кого-л.) в ежо́вых рукави́цах -
8 hoyrat
кырыс; тупас -
9 incitici
кырыс; тупас -
10 kırıcı
кырыс; тупас -
11 nadan
кырыс; тупас -
12 qırıs
-
13 жёсткий
-
14 крутой
-ая; -ое1) текә2) капыл, кинәт, кисәк3) (суровый, резкий) кырыс, кискен4) (решительный, жестокий) каты, кискен5) катыкрутое тесто — каты камыр,
• -
15 одичалый
-
16 суровый
I -ая; -ое1) каты, салкын2) авыр, ачы3) каты, кырыс4) катыII -ая; -ое(небелёный - о ткани и т. п.) чи, агартылмаган -
17 kaba
агач авыз; кырыс; тупас -
18 корагай
-
19 натура
сущ.; спец.1) нату́ранату́радан алып язу — писа́ть с нату́ры
нату́радан ясау (төшерү) — жив. рисова́ть (писа́ть) с нату́ры
2) нату́ра, нрав, хара́ктеркырыс нату́ра — круто́й нрав
таләпчән нату́ра — тре́бовательная нату́ра
-
20 пешү
I неперех.1) вари́ться, жа́риться, пе́чься; быть варёным, жа́реным, испечённым, печёнымкөлдә пешкән бәрәңге — карто́шка, запечённая в золе́
табада пешкән коймак — блины́, испечённые на сковоро́дке
килгән кунак безгә төшә, бездә майлы ботка пешә — ( прибаутка) все го́сти иду́т к нам - у нас ва́рится ка́ша с ма́слом
2) обжига́ться/обже́чься, быть обожжённым || ожо́г ( тела)авызы пешкәч, өреп кабар — (погов.) ожёгся на молоке́ - дуй и на во́ду
3) си́льно покрасне́ть || покрасне́ние (от воздействия солнечных лучей и т. п.)см. тж. пешегүкояшта пешкән — обожжён на со́лнце
4) красне́ть/покрасне́ть, станови́ться/стать горя́чим ( о лице)ит пешә, ит пешмәсә - бит пешә — (посл.) мя́со ва́рится, но е́сли оно́ не сва́рится ( к приезду гостей), то покрасне́ет лицо́ ( от стыда)
5) поспева́ть/поспе́ть; зреть, созрева́ть/созре́ть || созрева́ниеалма пешү, авызга төш — (погов.) созре́й я́блочко и па́дай в рот ( говорится по поводу бездеятельного ожидания)
6)а) перен.; разг. достига́ть/дости́чь ну́жного ка́чества, конди́ции; зака́нчиваться/зако́нчиться, ока́нчиваться/око́нчиться || коне́ц, оконча́ниеб) перен.; разг. удава́ться, "вы́гореть" ( о деле)пеште бу эш — (погов.) де́ло вы́горело; де́ло в шля́пе; всё гото́во; де́ло с концо́м
7) в знач. прил. пешкәна) варёный, печёный; свари́вшийся; испёкшийсяпарда пешкән — варёные на пару́
б) перен. зре́лый8) в знач. прил. пешмәгәна) сыро́й, неварёный, неиспёкшийсяб) перен. никчёмный, неспосо́бный, неуда́чливый, бестала́нный; несча́стныйбулмаган син, пешмәгән — бестолко́вый ты, несча́стный
әй, пешмәгән кеше дә инде — ну и бе́столочь же (этот, упомянутый)
•- пешеп өлгерү••II перех.пешкән шалкан — неспосо́бный, недотёпа
сбива́ть, па́хтать (масло и т. п.); взбива́ть, взба́лтывать/взболта́ть || сбива́ние, па́хтанье, взбива́ние, взба́лтываниесм. тж. пышукырыс җиңги кымыз пешәр, әрле җиңги әйрән пешәр — (посл.) непривере́дливый доста́нет лу́чшеe, привере́дливый оста́нется ни с чем (букв. необи́дчивая сноха́ взбива́ет кумы́с, а оби́дчивая взба́лтывает айра́н)
- 1
- 2
См. также в других словарях:
кырыс — (КЫРЫСЛАНУ) (КЫРЫСЛЫК) – 1. Каты табигатьле, усал, йомшаклык күрсәтми торган. Каты, йомшак түгел. 2. Каты күңеллелек белдерү торган; артык җитдилек чагылып торган. Артык кискен, җитди, катгый 3. Кыргый, кулга ияләшмәгән, ияләшеп бетмәгән кырыс… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кырку — I. ф. 1. Нәр. б. кисү, кисеп җыйнаклау. Урак яки урак машинасы белән ашлык уру тур. 2. Сарык, куй һ. б. ш. йонын алу 3. Чәчне төбеннән үк алдыру, кырдыру 4. күч. Даими рәв. талау, берәр кеше исәбенә яшәү. II. КЫРКУ – (КЫРКУЛЫК) – с. 1. Артык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аскет — (АСКЕТЛЫК) – Дөнья рәхәтеннән баш тарткан, бик кырыс тормыш алып бара торган кеше. Борынгы заманда: үзен ураза тотып интектергән христиан динендәге кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каты — (КАТЫЛАНУ) (КАТЫЛЫК) – с. 1. Физик җисемнәр тур. : гадәттәге шартларда үз формасын, күләмен саклый ала торган 2. Яньчүгә, кисүгә, сузуга һ. б. деформацияләргә зур каршылык күрсәтә торган. Нык, көчле; бирешми торган 3. күч. Кырыс, катгый.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
консыз — Оятсыз, әдәпсез, сансыз; дорфа, кырыс … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
коры — с. 1. Юешләнмәгән, чыланмаган, суланмаган. Дымлы түгел, составында су парлары аз булган (һава тур.). Юеш, пычрак түгел (җир, туфрак) 2. Явымсыз, яңгырсыз; аяз, кояшлы (һава торышы тур.). Кышын була торган ачы, зыкы салкын тур. к. суык 3. Үсүдән,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кырагай — диал. 1. Кырыс 2. Кыргый … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кырка — диал. с. 1. Чагылышы бик көчле булган, бик нык тәэсир итә торган. Артык ачык, үтә көчле (сизү органнарына тәэсире буенча) 2. Хәлиткеч; бик каты 3. Бик катлаулы, киеренке. Авыр, кыен. Ачык; калкурак итеп 4. Катгый, нык, анык. Бик көчле, ачыктан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
салкын — (САЛКЫНЛЫК) – 1. Чагыштырмача түбән температуралы 2. күч. Дәртсез, хиссез; артык җитди. Кырыс холыклы, ягымсыз, артык рәсми. Гамьсез, җавапсыз (эшкә карата) 3. Җылылык чыгармый яки җылылык чыганагы була алмый торган (җисемнәр, нурлар тур.) салкын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
суык — (СУЫКЛАНУ) (СУЫКЛАТУ) (СУЫКЛЫК) – с. 1. Чагыштырмача түбән температуралы суык көн, суык бүлмә 2. Кайнарлыгы яки җылылыгы беткән, суынган (аш су тур.) 3. күч. Кырыс холыклы, артык рәсми, ягымсыз 4. Җылылык чыгармый яки җылылык чыганагы була алмый… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
таш — 1. Металлардан башка һәртөрле каты минерал, тау токымы. Таштан кисеп ясалган кирпеч – төзү материалы. Таштан торган, таштан ясалган кайбер әйберләр яки аларның өлешләре мунча ташы 2. Кыйммәтле яки кирәкле минерал тур. 3. с. күч. Хәрәкәтсез һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
